Gazze’de İsrail ordusunun girmediği tek kent olan Refah’a yönelik geniş çaplı işgali engellemek için çabalayan ABD yönetimi, İsrail’in fikrini değiştirmek için “Hamas liderlerinin yerini belirlemesine ve grubun gizli yeraltı tünellerini bulmasına yardımcı olacak hassas istihbaratı” paylaşmayı teklif etti. Washington, geçen hafta da İsrail’i Refah’a büyük bir operasyon düzenlemesi halinde askeri yardımı askıya almakla tehdit etmişti.
YERALTINDA İŞBİRLİĞİ
Amerikan Washington Post gazetesine konuşan kaynaklara göre, ABD Başkanı Joe Biden ve üst düzey yardımcıları, İsrail’i, yüz binlerce Filistinlinin barındığı Refah’ta “daha sınırlı ve hedefe yönelik operasyonlar” düzenlemeye ikna etme umuduyla, son birkaç haftadır bu tür tekliflerde bulunuyor. İsrailli liderler, Hamas’ın tamamen ortadan kaldırılması için Refah’a girilmesi gerektiğini öne sürüyor. İsrail’in topyekûn işgalinin muazzam bir insani krize yol açacağından korkan ABD ise, Hamas liderlerinin saklandığı yeraltı tünellerini bulup İsrail’le istihbarat paylaşabilmek için Mısır’la işbirliği yapıyor.
TAHLİYEYE YARDIM TEKLİFİ
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken dün yaptığı açıklamada, İsrail’in Refah’taki sivilleri korumak için güvenilir bir planı olmadığını yinelerken, Amerikalı yetkililer, İsrail’e Refah’tan tahliye edilen Filistinliler için “çadırkentlerin ve gıda, su ve ilaç dağıtım sistemlerinin inşasına yardım etmeyi” de teklif etti. Büyük bir operasyona karar vermesi halinde, sivillerin güvenli tahliyesinin birkaç ay süreceğini bildirdi. İsrail ise çok daha kısa sürede “güvenli tahliyenin” mümkün olduğunda ısrar ediyor. Gazeteye konuşan kaynaklara göre, ABD hükümetinden çok sayıda uzman, İsrail ordusuna “Filistinlilerin tahliyesi için kaç çadır gerekeceğinden ne kadar suya ihtiyaç duyulacağına kadar” ayrıntılı tavsiyelerde bulunuyorlar. İsrail ise “800 bin kadar Filistinliyi tahliye etmeden Refah’a girmeyeceğine” dair ABD’ye güvence veriyor. Ancak iki ülke, tahliyenin nasıl gerçekleşeceği konusunda anlaşmakta zorlanıyor.
KALIN, HAMAS HEYETİ İLE GÖRÜŞTÜ
Öte yandan MİT Başkanı İbrahim Kalın, Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye ve beraberindeki heyet ile dün Doha’da bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede Hamas’ın, İsrail ile yürütülen müzakere sürecinde Türkiye’nin girişimlerinden memnuniyet duyduğu belirtildi. Görüşmede müzakerelerdeki son durum, ateşkes girişimleri ve Filistin’e daha fazla insani yardımın ulaştırılmasına izin verilmesi konuları ele alındı.
BATI ATEŞKES TOPUNU HAMAS’A ATIYOR
İsrail ve Hamas arasında, arabulucu ABD ve Katar’ın eşliğinde süren müzakerelerin durma noktasına gelmesi sonucu Batı, ateşkese varılamamasıyla ilgili Hamas tarafını suçladı. ABD Başkanı Joe Biden, Washington’da katıldığı bir etkinlikte ateşkes görüşmelerine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Süreci yakından izlediklerini belirten ABD lideri “Eğer Hamas elindeki rehineleri, kadınları ve yaşlıları serbest bıraksa, hemen yarın ateşkes olurdu” dedi.
İngiltere hükümetinden de benzer bir açıklama geldi. Dışişleri Bakanı David Cameron, savaşın sona ermesinin yolunun rehinelerin serbest bırakılmasını sağlayacak bir anlaşma olduğunu söyledi. İngiliz basınına konuşan Cameron, “Sorun şu ki, mesele Hamas’a dönüyor. Hamas’a yüzlerce mahkûmu İsrail hapishanelerinden serbest bırakacak, çatışmalara ara verecek bir anlaşma teklif edildi. Ancak onlar bu anlaşmayı kabul etmiyorlar” şeklinde konuştu.
Hamas’tan yapılan açıklamada ise Refah kentine saldıran ve sınır kapısını yardım geçişine kapatan İsrail’in ateşkese yanaşmadığı belirtildi. Biden’ın sözleri, Kahire’deki son müzakere turunda alınan sonuçlardan geri adım atmak olarak değerlendirildi. Associated Press’e konuşan Mısırlı bir yetkili, Refah saldırısı sebebiyle müzakerelerin yüksek risk altında olduğunu kaydetti.
BM: GÜNEYDE GIDA TÜKENİYOR
İsrail ordusunun “kısıtlı operasyonlara” devam ettiği güney Gazze’de, insani yardım ablukası yüzünden gıda tükenmek üzere. BM İnsani Yardım Ajansı’nın (OCHA) başkanı Georgios Petropoulos, yaklaşık 1.5 milyon Filistinlinin İsrail saldırılarından kaçıp sığındığı güneyde, yiyeceğin tükenmek üzere olduğunu açıkladı. Öte yandan Mısır medyasına göre, Kahire yönetimi Gazze’deki insani durumun felakete dönüşmesinden İsrail’in sorumlu olduğunu belirterek “Refah kapısından yardım geçişleri konusunda İsrail’le işbirliği yapmayı” reddetti. Yardımlar için kritik önemdeki Refah sınır kapısı 7 Mayıs’tan bu yana kapalı.
ARAP ÜLKELERİNDEN İSRAİL’İN ‘SAVAŞ SONRASI’ PLANINA RET
Suudi Arabistanlı medya kuruluşu Al-Arabiya’nın haberine göre Mısır ve Katar, İsrail’in “savaş sonrası Gazze Şeridi’ndeki sivil idareyi kontrol etme” önerisini reddetti. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de planı reddettiğini açıkladı. BAE Dışişleri Bakanı Şeyh Abdullah El Nahyan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu eleştirerek “Netanyahu’nun bizi Gazze Şeridi’nin sivil yönetimine katılmaya davet edecek hiçbir yasal yetkisi yok” dedi. El Nahyan, bölgede ancak “Filistin halkının bağımsızlığı için çabalayan bir Filistin hükümetini desteklemeye hazır olacaklarını” vurguladı.
Netanyahu hafta başında BAE, Suudi Arabistan ve diğer Arap ülkelerinin savaştan sonra bölgede sivil hükümet kurulmasına yardım edebileceğini söylemişti.
İsrail hükümeti, savaşın ardından Gazze’nin güvenlik kontrolünü sürdürmek niyetinde olduğunu belirtirken, ABD ve Arap ülkeleri Gazze’de kontrolün Ramallah merkezli Filistin Yönetimi’ne geçmesinden yana. ABD lideri Joe Biden, daha önce savaş sonrası Gazze’nin yönetimiyle ilgili, “bölgenin rehabilitasyonuna katkıda bulunmaya hazır olduğunu beyan eden Arap ülkeleriyle” çalıştıklarını açıklamıştı.
